Lamer ad bduγ inan, awal ad yeglu s gwmas . Ad ceyâaγ
tamuγli, a ţuγal am ass m akkeni. Lawan anda imdanen , yal kra γelten, dayen id
ţawin s ifaden nsen. Lawan anda tugeţ llużen, cwiŧ kan ig ŗwan. Γas qqaren
ŗwan; ŗwan ula d aħnunef d ugrureb imi ţţa i ţameddurt n wid yeŗwan âayu ur
nessin asgunfu. Seg tid yeđran yidsen jebden iman nsen alarmi qrib teđra yasen am tudert
n lbizan d ijudar. Anda yella y ciqer, anda yella wedrar aâlayen, din sersen
tarwa nsen. Γas deg tşebħit ar tmeddit nutni deg zuγar iw akken ara d sastin
ayen ara y qewten tudert nsen. Imesdurar, s tid ig âeddan fellasen, uγalen qrib
semħen ula deg zuγar . Γas ħşan din i ţafen yal kra. Tiferkiwin nsen zgant
dinna. Tamurt yecban tamurt l-ležžayer, ff iâeddan tugeţ inebbazen seg Ŗum d
les Bizantins alama d ass n taggara anda derna Fransa. Kra wwin iâeddan sya
yeğğa-d ala leğruh d cwami . Fransa id yusan degw segwas n 1830 tżedm-ed s
lğehd n laâsaker-is taggara mi tesgen tamurt di laman. Tessaγ ff tuddar d
idurar, ur teğği izuγar. Anda tella lγela yelhan tesberber fellas. Yal kra
tħewsit i tarwa-s. Maca iw akken aţ siweđ ar yal kra, iwwi yas-d aţekcem telqi
t-tmetti imi di nwaya ines tebγa a ţezg da.Tesexdem ur teğği kra
teđfer qrib abrid n wid iţ-id yezwaren. Wa yexdem tiqwebtin d lemqamat i ziara
d usganay w-wegdud. Wayeđ yuża cwit iga-d ula d iγerbazen (lkuliğat). Maca s
usexdem tesexdem Fransa “les pères blancs” imrabđen iŗumiyen, mačči iw akken a
ţesefhem agdud azdayri, maca iw akken kan aţ siweđ aţutlay d y imdanen-is. Imi
lγela tres ff ifaden d leqdic ara qedcen fellas. D ayen ara γ d beggen taggaras mara tesers adabu neγ leħkwem ines
ff tmurt. Lminat, d kra w-wanda
yuâren, ur bγan ara ad fken
idmaren nsen, fkan idmaren nneγ. Ula d lgirat texdem ţ-ţmura nnađen tefka tarwa n tmurt nneγ. Izdayriyen mmuten
degw amgaru amezwaru lakw d wis sin w-wamđal (guerre mondiale) ff udem n
Fransa. Izdayriyen tesxedmiten fransa di tfelaħt, taggara mi tent aâzel degw
akal ţ-ţferkiwin nsen. D acu am akken qqaren si zik n zik: « Ixf nni it
ħeqređ akken d win ara k isbundlen ». Widak nni wumi teselmed kan ad arun
isem nsen, ur ten teğğa ad âeddin akkin i l “certificat d’étude Iere”, sawđen
ad lemden, ad slemden wid ara d yasen alama d ass deg-ara s reglen di taγwect. Win d ikecmen tamurt nneγ neγ anebbaz d yusan kra
yellan g fadden-is yesqedcit iw akken ad isiweđ aγ iđeger di tatut, wa
neddu di llem ines. Ass-a ma nmuqel ar wid i teselmed fransa, iw akken degw
abdil w-wayla nneγ ad gren idles nsen; anaf d wiyi ig sawđen ad gren
idles nneγ degw mezruy nsen.
Tamacahuţ yellan zik
n zik t ţeddu deg mi ar umezuγ tuγal tekcem ula ar iγerbazen n Fransa.
Aâqa yesawalen, Baba yenuba, kecmen s wudem n tsekla armi g uγal “le grain magique”,
“le petit chapeau en rouge”, lakw ţugeţ w-wiyađ ŧfen amkan, u âeddan asurif
meqwren; iw meslay kan garaneγ ar y inan treşa tira.
Tawacult n At Âamruc n y Iγil
Aâli, d wid yellan ger wid yesawđen ar waya. Fađma At Menşur, s lħif d yellan
fellas tekcem ar yemrabđen irumiyen. And-ara tesâeddi tugeţ ţaxnanast, γef
akken ţ id nnat s timmad-is. U din dγa ara temyager neţţat d Belqasem Âamruc
ara yuγalen d argaz-is. Iw akken ad awđen ar lebγi nsen "les pères Blancs", neγ
fransa sumata beddeln asen ula d ismawen nsen. Ula ţarwa nsen d widak isen iţ
semmin . Marguerite, Marie Louise, Jean… wi d Fađma, Ŧawes, d Lmuhub ; wid
ur neţţu ażar ţ-ţmeslayt. Imi ţţa id yezwaren
ar imawlan nsen, ţţa i sen yeqqimen deg ul . Γas lħif, ilezmasen ad
ilin din. Ilezmasen ad kecmen γer ddin nsen . Maca taneşlit nsen tezwar-asen ,
isem d y izir n uyefki id ŧđen deg admaren t-teqbaylit. Yal wa amek. Seg Fađma,
ar Ŧawes, ar Lmuhub refden iziren nni sawđenten armi ţwasnen qrib degw amđal sumata. Ig cbaħ lawan mi
yerziγ akkin , ay cebħent tiram mi ħsiγ s w ayen, akken bγun nnan, anda bγun
wđen, yegwra-d iγ d eğğan. Yennat-id weqcic wissen ma n meyzaz-t: “A wi sâan
gwmas, γas yexdem fellas”. Yennat mi g meqwer, anwa is t icfan: “ Mliyi ayla-w anda yella, fekγ-ak ddunit d w
ayen tesâa”. Tid w-wayla, tid usbeddi, tid n tilin, ma d nili neγ aneγli. Degw ayen d yellan segw assen ar ass-a, ma
bγiγ ad ħesbeγ, d acut id γelt-eγ. Rebħen idrimen ssalayen sâaya, nek anda
sawđeγ. Nniγ-d awal-iw nniγ-d γef widak-iw, ma yella wseđfer, mazal ad iniγ, m
ur yelli d yellan, ur yell-ukukru, ur yell-uγulu, ur nerfid degw wa ur nesris
wayeđ.
D isegwassen aya
seg wass mi γ teğğiđ
a wi kem id yerran gara nneγ a ţiliđ
abrid it neğređ ass-a ammer a ţwaliđ
Ay ass berriken mi
γ d nnan akken
Ŧawes yak temmut di tmura m-medden
amkan is d ilem wlac w-it-iŧfen
Γas ibba wudem-im deg ulawen tezgiđ
anwa ur neγri ungalen turiđ
anwa ur nesli i tuγac tecniđ
anwa ur nri yides a ţnadiđ
Ma ħesseγ ar deffir
d acu mi selleγ
ma muqleγ γ zdat d
kem i żerreγ
mi d meslayeγ s yessem ay nedheγ
Ma tebγiđ ad am neggal aħeq ay turiđ
s uâaqa yessawalen aŧas tessakwiđ
amezruy imaziγen deg-s ar ţ-ţekkiđ
Trefđ-eđ tiseγlit n ccna n
teqbaylit
teddiđ timura tenniđ ff tjaddit
γas ur kem nwala
tecbiđ tizizwit
Ayyaγ a ţedduđ yidi a taqcict am
lħenni
ass-ayi ad
nessekfel idles nneγ d lâalit
rfed aqerruy ţamaziγt amur-im ad iflali
Ay gecbeħ wayen
tenniđ deg nurar n ccna
anwa y
zemren ad yeţţu tudert n Fađma
γas ur n ssin tawacult ff At Ămruc
nenna
tunag si tmurt ar tayeđ ţarwas ay tenha
Yemma asif yečča-yi, tagmaţ
teŧili
Di Ležžayer nebγa-ad nini nutni uggin iyi
mugreγ leğnas
irkwelli ayla-w ur yesli
taddart
deg-id nefruri ziγ nekern iyi
Terżiđ asalu
teldiđ abrid ur neżri
trefđeđ iman-im degw mezruy a kem nwali
yak ula d
nekwni ţţikti y nem id-ad newwi
tigemmi ur-as
nebra alama neweđ ar yeswi
Llah,Llah,Llah, ay guran ad iâadi
Llah,Llah,Llah wis yennan nekwni d
nakwi
ass-ayi sgunfu tarwa-m tekr-ed dayenni
Ŧawes a kem irħem Ŗebbi a tiftilt ur nxeţţi.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire