dimanche 31 juillet 2011

Tiγri n tlemżit



Yemma! Yemma! Yemma! …                                                     
Gneγ duqseγ-d, urgaγ neγ ala ? Yemma… muqleγ ar tama muqleγ ar tayeđ, zdat-iw kra ur yella. Yemma! Yi… Iđeli, mači d ass-a. Ass-a ur yeţili d azeka. Rebbi y xelq-ed yal kra, imdanen s tugeţ, ussan d w ayen it iđefren. Muqleγ iđeli timsal ufrarent banent, muqleγ ar w ass-a ufiγtent cebkent ur ufrarent.           
Tideţ, ass ffi imdanen ur sinen, ur γrin, ur fhimen, ur âad ukin, ayen id yusan d win. Ass-a yal kra yufrar, ifaf degw γerbal, tusna tzad, lâaqliya tuża-ar zdat. Waqila akken is yenna, deg inawen kan, di tillawt zik ur fhimen ara, ass-a tugariten lefhama!                                        Yemma! Baba! Muqelt-ed kan… uy d aâqilem ara…? Tideţ, imi tamuγli nwen truħ ar yiwen y idis kan? Ay assen d w ass-a, amek akken id nella. Lamer nnan-d “Ad iliγ kan seddaw n wa neγ ta”, yili sen semħeγ yal kra. Ur d ţiliγ, ur d yeţili kra felli.                               
Yenγayi wâeżer, yenγayi wjafjaf, ha ka kan ad duqseγ, ad ţrejrijeγ, ad sawaleγ, anw-ara faγ ar tama-w. Tazwara nwiγ…iman-iw am wiyađ. Lliγ-d iw akken ad iliγ. Ur ţaγwaleγ ar uteli, ula d iŧij ur-ay id iţwali. Henh… muqel aseklu neγ tejra, żżuţ terđas aγumu, amek ara s teđru ? rnuk amdan meskin.  
Si tşebħit ar tşebħit, ma yuli w ass, akken kan tafejrit, ad sleγ i şiħ degw ul, ad sleγ i siħ degw allaγ. Ass-a ziγ iwwi y id afran ger wa d wiyađ. Aya yesmekty-id… tamγart nni yesfernen amγar-is imi y as tenna: “Ay amγar fren ger snat ayi, tin ik yehwan eddmiţ: Aţ-ţemt-eđ neγ ad eğğleγ”.  
Ig awâer waya, anwa y zemren ad yeddem lmus, at iger ger y icer d weksum. Iwwi y id ad ferneγ. D acu w-wefran iyi llan ? Ad iliγ neγ ad γliγ. Ad γliγ degw telli neγ yal kra ad yendel felli. Ih… iγ d innan urâad neslat. Id yellan ur t neţwalit. Sendeg sendeg, ernu yas zit i tmes; yak yiwen uâakwaz iγ yewten. 
Ah??? Waqila tefγ-eđ iw agwris d usemiđ, tufiđ irebi aħmayan, ula d nek akken. Mac-akken i tebγan, akken it sarmeγ, it nudaγ. Sâiγ ŗuħ, sâiγ allaγ, sâiγ allen, yissent yal kra walaγt.                                
Yemma! Yamma! Yii!!! Eldi-d allen-im, muql-ed γuri, am widak am nekk, ţarwa-m ay nella; tasγart-iw meħquret, tiŧ si y deţmuqulen teraâwen neγ tederγel. Zik n zik, qqareγ-as d nekk-ay d ţmuqul. Ass-a wissen, wissen ih… anw-abrid ara kwen yawin. Ansa d kkam wis ma s tesfiqidem. Ala! Ala! D nek kan ay d âussen.  
Baba! i ziiđ y isem-ik a baba, ma muqleγ-k ma walaγ-k tifeđ itri n sbaħ a baba. Ma nniγ-ak ma ħkiγ-ak, felli yekkes yal kra. Yewâar w assen d w assa. Imi ass-a d assa, iđeli d ass yezrin. Iw zekka? Nesaram-as akw lehna.                                                         
Yemma! Yemma! S y issem id yebda yal kra. Yemma! Yemma! Anaγ si zik, afus inem d dwa. Yemma ! yemma ! tideţ, ayen tesneđ tesneŧ. Iw ayen ur tesineđ ara i wumi ameslay fellas. Yemma ! yemma ! inas, inas i baba… am nek am ayetma; ayen ran, ayen sarmen, ayen urgan wđent ass-a, akken i tesarmeγ si zik ar tura. 
Uγal deg dis, am mmi-k am yelli-k yiwet n tâabuŧ it id yurwen, ihi mlasen abrid i snin; imi ţecđen s yihin ţecđen ulla s-ansa nađen. Yemma yee, baba baa…………

                                                          (Diffusé à la radio chaine2 le:10.03.1999)


 
 
Yemma! Mère... Regard souvent tournée vers l'un au détriment de l'autre; cet autre c'est qui ? toi ma soeur; petite fille adorée tu seras haie ou ignorée en grandissant.
        ... Le DESTIN de la femme à travers le temps...

vendredi 8 juillet 2011

Nudaγ

 Nudaγ ur eğğ-iγ amkan
 ur ufiγ yidi amâiwen
 a winna iγ d islulen
 at giđ-aγ am ibawen
 nebđa ur neżri ayen
 ur myagren wulawen
                            Ay atmaten ţadukli iγ ilaqen
 Nudaγ ur eğğiγ amdan
 ur ufiγ wid γ icuban
 a winna iγ d iwalan
 at giđ-aγ am yir ulman
 ur nezdi ur nemsefham
 ur neqbil tideţ yellan
                               Ay atmaten ţadukli iγ-icweγben
Nudaγ timura yellan
Ur ufiγ ikem yifen
Tamazγa tin ifazen
Γef udem-im yeγl-id leħzen
Id eğğ-iđ deg argazen
Lhiba ifen izmawen
Ma ţura d acu γ yuγen
Mi neţwet nern-asusem


Aâyiγ degw nadi
Aâyiγ degw asteqsi
Aâyiγ degwen irkwelli
Ma tetbaâ akka yi
Ay at cđeh d ukursi
Tafat ger ifassen nwen texsi
 Ay atmaten d urfan id­-aγ d is neŧqen.




 Que faut-il faire pour se retrouver? Être ou appeler à disparaître, comme une poignée de graines éparpillées par ci et par là. Embrasser tout ce qui est à portée de main, mais hélas, ne pas rester soit même, refusant de nous regarder à travers une glace pour voir uniquement ce que celle-ci nous renvoie. « An ili neγ anzeg neţidir deg telli n wiyađ » Être ou exister sous l’ombre d’autrui, telle est la culture du colonisé.