Reglent tlufa, yal kra yergel, win γ ara rreγ yefk-ed tiririt yecban ahat luluf t-tid wumi sliγ yakan. Ma nniγ-as: “Inni y id”, y inn-ak: « Uhh d ac-ara d nini, ŧbel
yeqres, yefra w urar, γuri kra ur yelli”. Ur yelli w γulif, mi kreγ ar leqdic, ad naleγ kra, felli ad γlin, ahat ugaren agwlaf n tzizwa.
Ur ay ţağğan ad qedceγ neγ ad xedmeγ ayen iy illan di dahn, nutni ad
ţzebzuben ad srebruben, ad qwlen akw d imusnawen.
Ay at laârađ, tugeţ l-lecγwal ţilin-d ma y lemdit yiwen, neγ âeddant fellas. Am win ikerzen, yessen d acu d
lmaâun, d acu ţagwersa, anzel, ađeref mara yeţđerif timŧirin, maca, ad yek
yiwen s yihin, di laâmer afus-is yennul ajebad neγ atemun, tiŧ-is ur tessin ula d acu ţagwersa; mara s isereħ deg iwen y
innaw, yeţţu iman-is, winna y kerzen, qrib yegwrad meskin iâugen.
Ma terriđ akkin kra, ar win ijebden tisura, yeγra neγ yelmed aseqwem n tewrifin, kra
yellan yerza γures, acħal d asegwas neţţa
ifasen-is regwin degw ayen. Ad asen wiyađ, as deskanayen, “ Fsi akka, zzi akken
nađen”. Yaâreq win meskin, ad as nisel neγ ad yerwel. Imi ig lla
deg inzi nni n yefransisen: “A chacun son métier et les vaches seront bien
garder”. Ula d icinwayen, qqaren : “Win yesnen yessusem, win yeţmeslayen ur
yessin”. Neγ am akken ikemel wayeđ
yenna « La présence de ceux qui ne font rien et gênantes pour ceux qui
travaillent ». Ula s teqbaylit qqaren : “Ma yerzad γuri yiwen ha ay
ičč taleqwimt-iw neγ ay işaâđel di ceγwl-iw”.
Aya, ma tegređ as tiniđ “ansi
d lemdeđ aya”, imi kra yellan yeţwaru, am wid yaânan kra n temsal nnađen, mara
sen tesleđ hedren ff l ambiya d ruşul, kra yellan snent, kra yellan żrant, ula
d ayen ara d yilin ħşan syes, ruħ tura kečči inasen, yerna yella degw awal-is,
tugeţ n tikkal anda teddiđ aţ afeŧ, win ig âelmen s w ayen ur n ban liwa neţţa.
Keč tura, aţ afeŧ ad iţweşi
ad irenu, mara d yaweđ lawan id yewwin iw ayen, aţ yer γer lqahwa, as yewwet
dumin agaru g cenfir, yuγ lħal ma d lkarŧa ayen wum-ara tseleđ liwa awal-a
“Rcem!”
Dγa wa ur t nefhim, ma d
arcam recmen wiyađ s w uzal yeħman, neγ d acram icermen wiyađ s w ayen bγun
ufan. Teħşel teflukt degw garaw, wid iţ yeselħayen âerqen s and-ara rren.
Wa iγereb wa y cereq. Mi l ğehd sâan
yemsawa, taflukt meskint tebđa g ţnaşfa, mi truħ aţ zer, iselman rewlen, ugaden
ff uqeruy nsen. Nnan w ay garasen, tamurt akw ččanţ, nugad ad glun yisneγ. “Tarewla y menâen babis…” akka ay qqaren. Mači am
wid nni yeqqaren “Tarużi wala kenu”.
Ur rżan ur knan, ţifadacin ig kerfen, ddan cwiŧ it n id-imugren d asegrarab, am win isifiyen ijdi neγ rmel, yerna di şeħra, mi d iwwet w ađu, adrar iâella, ad yeţsifi ad irenu, wis ma d yas w ass, and-ara s d ibin w ayen yefren ger yeżra. Dγa aŧaş ur numin, iselman l-lebħer atnan rran γer din, m ur tuminem, nekwni neżraten; w-ara s yinin ziγ yella waya.
Ur rżan ur knan, ţifadacin ig kerfen, ddan cwiŧ it n id-imugren d asegrarab, am win isifiyen ijdi neγ rmel, yerna di şeħra, mi d iwwet w ađu, adrar iâella, ad yeţsifi ad irenu, wis ma d yas w ass, and-ara s d ibin w ayen yefren ger yeżra. Dγa aŧaş ur numin, iselman l-lebħer atnan rran γer din, m ur tuminem, nekwni neżraten; w-ara s yinin ziγ yella waya.
Şseħra deg-s iselman, tamurt yellan zik tesgwet degs tjilbant lbaŧaŧa,
ŧumaŧic, żrudiya, tura teqerqer. Rranţ ala iw użu n tzegzawin si y ţcebiħen
ixxamen nsen wiyađ. Win yelużen imiżeđ ar din, win yelużen anwi d yecqa. Win yeγran yeγra, yedda g teflukt neγ degw γerabu, akkin akkin iy nzan s
uşurdi, yerna ur yelli d winna yeflan. Ma d wi lużen yeguni, anw-ad yehdu
Ŗebbi. Ma yeŧfit lawan, ul-and ara y-nes, anida ara yer; am lawan nni n kra w
ussan iâeddan, amdan yebγa ad iżal uqbel lawan, yerra γer lğamaâ, yezzi sya yezzi s yihin, tiwwura sekwrent. A
âağaba, zik mi meżiyit qqaren “leğwamaâ d ixamen r-Ŗebbi”, win yebγun yased yezmer ad yedari, ad isired, ad yesizdeg
iman-is, yeżżal lawan is yehwan.
Leğwamaâ s tsura; anebnut ixxamen, ad ruħen imelyaŗen iw akken wid
iħekmen degw ayen as neldin tiwwura, rbaâ n saâ uqbel, wa sen sekwren tiwwura,
ula d win iđulen, m ur yuyis at id đerqen. Ħader as tenwum ţirga, đrant-ed
neħđer neżra. Imukan l-liser d sser, yernaa, llan wid iţ waxelşen γef ayen. Mači am at zik, wid ixedmen kra yellan γef udem-is gant d ŧaâ, d lâibada, mači d “l commerce”
am lawan-a!
Meckuklent tiram, la n ţmeckukul,
la n ţħejgugul, degw ayen ur nelli, teđra yaγ am y ibkan n zzan. G tşeŧa ar
tşeŧa, hatan da, hatan ur d iban. Wi ssnen, yeğğa yaγ, wid ur nessin aγ d skanayen.
Ma yella id yellan, ma segwten y inan, ur nebγa tufγa y berdan, yiwen usirem
daaŧiŧuħ, ad nemlilet ahat s tideţ, wid ara γ yemlen, amek ma yedukel usekkil
d gwmas ad nesufeγ awal, ma yedukel w awal d w awal
an nebnu iđrişen an arut timsal, tid nni iγ yuγen, mači tid ff iγ d ħekkun, am tmucuha nni n
ţeryel, amaacahu... i wa wis d acut,
wi bγan ad iγer, wi bγan ad yesγer, wi bγan ad yeddu, win yebγan aγ yesedhu, segw asmi d necfa, ff
tuyat nneγ ala y ţeddu, ad iżaâneni, ad-aγ d iqqar: “Amniyi amniyi, ayen ik nniγ, d ayen kan ay g llan”. Akka ik yenna, m umneγ s Ŗebbi yiwen, i keč ay amdan, a bu sin iđaren, uqbel
aţ beddeđ, ff rebâa it ţedduđ, ahat ar assa-a mazal-ik akken, mi k ħerşent
tiram tkenuđ ad âeddint, mi g âedda w ađu ad zdiđ lqed aţ żaâneniđ aţ ţnađiđ anwa
wara t iniđ.
Iw aken at tiniđ, yifit ma
tekkređ. Qleb lekmam-ik, tâeriđ ff iγalen-ik, zwir γer leqdic am keč am wiyađ. Zemreγ ak iniγ lamer akk-ay tellam, tezwarem ar
w ayen, d luluf ara d iđefren. Ur yelli w γilif, ewwet-as-d tarkasin neγ tişebađin yecban tabacmaqt nni n tlawin, lamer aţ
amseđ... wama talaba-k, fiħel ma nenna, ayen telsiđ as tiniđ ff tfekka-k ur
llin, am akken it-tufiđ âelqen γ umeşmar neγ ar ucacfal, lamer ff tuyat ad ires uγebar, neγ kra n talaγt ak tenal abruâ... Yenna wayeđ: “S ifasen beriken in
seţ aγrum zedigen”. Akw n id ihdu rebbi am akken iγ d ihda, γas n iwsir nernu ur neγunfa lxedma, imi takustimt d ujelab yebhan, ur llin d
ayla n wid iqedcen. Aqedac meskin
knant tuyat-is, s tidi n twenza-s, yesast-id aγrum-is, aqedac meskin, s laâtab iγalen-is taleqwimt l-liser
tekesmas-ţ ger ifasen-is. Tennat tmenzut, ur yell-anda y ruħ, kra y xedâen ad
yeţwaxdaâ, ma d Ŗebbi yeżra ulawen.
Ħkanaγ-d γef yiwen yellan iţeddu ala ff udem r-Ŗebbi, ur yelli w amkan ig eğğa iw
akken ad işiweđ lewşayat s iy d ţwaweşan yemdanen itedun degw abrid-is. Yiwet n
tallit, yerza ar yiwet n tmurt neγ ar yiwet n temdint iw akken ad
işeđfer deg leqdic-is, mi g wweđ γer din yerra γ lğamaâ, deg lğamaâ cwiŧ kan akka atan yerzad γures uqedac n din yesutras ad yeffeγ g lğamaâ. Yerra yas winna yenna: “Lğamaâ yecba axxam
r-Ŗebbi, kra wi llan yerzud γures”. Ruħ tura kečči sfehmas.
Yesufeγ-it-id, qrib s yir udem. Mi d yufa iman-is w amdan ayi
ig fkan yal kra g tudert γef udem n win iγ d ixelqen, yuγal yeqqim tama n tsedarin n
lğamaâ. Iđefrit- id uqedac at yesufeγ, win yugi. Aqedac ijebed neţţa y
jebed. Yuγal izuħbit-id uqedac g đaren almi
ţalemast webrid yeğğat din.
Yuγ lħal tama n lğamaâ nni yella
yiwen ig sewayen aγrum, axebaz neγ abulunji. Mi d iwala ayen yeđran yerza-d ar w amdan
nni, yesutras ad yeddu yides, yenna yas “Amkan a deg-i sewayeγ lxwebz wesiâ, eyyaγ aţ qimeđ aţ staâfuđ”. Yedda
yides umesebrid yeŧef tamkant la yesgunfuy, win isewayen aγrum yeşeđfer deg leqdic-is. D acu yal mara d irfed
taâkurt urekwti ger ifasen-is ad yeţales i tlata w awalen, g fus ayefus ar ufus
azelmađ alama yegriţ and-ara tew. Ayen yeqqar: “Sebħan lleh, lħemdu li lleh,
llah u-akber”. Kra n tâekurt yerfed neţţa ad yeţales iw ayen. Winna id yellan
tamas, la yeţmuqul la yesnuzgum. Yuγal yenna yas: «Acħal n tikkal i
teqaređ akka?” Yerra yas wayeđ yenna: « Segw ass fi yebdiγ leqdic da, ay qqareγ anecta » Yerra
yas-d wayeđ: « Yella kra ik-ixuşen deg temâict ayi inek ? » Bu
texwbizin yerra yas yenna: « Ur yella iy ixuşen, kra isutreγ i Ŗebbi yefka y-it-id. Xeddmeγ, ţidireγ tiswiâin l-liser d lehna, mazal
yiwet sutureγ as-ţ,ur âad ur ţewiđeγ ara ». Yerra yas inebgi
yenna yas: “D acuţ ». Yenna
yas: « Sutreγ deg Ŗebbi ar d ay d isemlil d
yiwen w amdan yefkan tudert-is d asfel γef udem-is. Wa d yiwen ig şawađen
lewşaya r-Ŗebbi ar wid iţ yuklalen fiħel ma y nuda lexlaş neγ lemziya y-yemdanen. Sliγ nnan iy id isem-is leflani weflan”.
Yerra yas d uteras, s w awal ireżnen d wecmumex: “Wayi ff i teţnađiđ
akka, aţ isineŧ aţ żreŧ, d azuħeb ik t-id zuħben deg đaren almi ţawwurt-ik! “
Ayla r-Ŗebbi, sekwren fellas yemdanen, yuγal amzun d cci n w albâađ. Ma n mektid kan akka, yiwet seg tid yellan deg tallit s w azal, lawan anda id
iruħ win yebγan ad ihud lkaâba, necfa iy
meslayen yenna jeddis n Ŗaşul Muħemed (Slam d şlaŧ r-Ŗebbi fellas)... “Nek nudaγ ay d rrem lmal-iw, ma d lkaâba tesâa babis”.
Ula d wiyi yeţsekwiren tiwwura yuklalen ad ldint am y iđ am ass, iwwi
yasend ad ħşun d akken lğamaâ d ayla r-Ŗebbi d neţţ-ig ţâassan fellas d neţţa
ig ţâssan fellawen d fellaneγ. D acu tżemređ keč ma tsekwerđ-as
tawwurt, lamer ad rzun s tideţ wid yeţakwren, wis and-ara tefrem tiqweray nwen.
Eğğet i Ŗebbi ayla r-Ŗebbi, imi amdan ma yebγa as yanez nnig n lewqat s-id
yumeŗ, ass akw d aylas, ula d iđ akken.
Emission diffusée sur les ondes de la radio algerienne
"Chaine2": le 09.01.2009 ( Ay awal
siwel γer tira muqel).