jeudi 24 avril 2014

Anida ara nerr


Reglent tlufa, yal kra yergel, win γ ara rreγ yefk-ed tiririt yecban ahat luluf t-tid wumi sliγ yakan. Ma nniγ-as: “Inni y id”,   y inn-ak: «  Uhh d ac-ara d nini, ŧbel yeqres, yefra w urar, γuri kra ur yelli”. Ur yelli w γulif, mi kreγ ar leqdic, ad naleγ kra, felli ad γlin, ahat ugaren agwlaf n tzizwa. Ur ay ţağğan ad qedceγ neγ ad xedmeγ ayen iy illan di dahn, nutni ad ţzebzuben ad srebruben, ad qwlen akw d imusnawen.

Ay at laârađ, tugeţ l-lecγwal ţilin-d ma y lemdit yiwen, neγ âeddant fellas. Am win ikerzen, yessen d acu d lmaâun, d acu ţagwersa, anzel, ađeref mara yeţđerif timŧirin, maca, ad yek yiwen s yihin, di laâmer afus-is yennul ajebad neγ atemun, tiŧ-is ur tessin ula d acu ţagwersa; mara s isereħ deg iwen y innaw, yeţţu iman-is, winna y kerzen, qrib yegwrad meskin iâugen.           

Ma terriđ akkin kra, ar win ijebden tisura, yeγra neγ yelmed aseqwem n tewrifin, kra yellan yerza γures, acħal d asegwas neţţa ifasen-is regwin degw ayen. Ad asen wiyađ, as deskanayen, “ Fsi akka, zzi akken nađen”. Yaâreq win meskin, ad as nisel neγ ad yerwel. Imi ig lla deg inzi nni n yefransisen: “A chacun son métier et les vaches seront bien garder”. Ula d icinwayen, qqaren : “Win yesnen yessusem, win yeţmeslayen ur yessin”. Neγ am akken ikemel wayeđ yenna «  La présence de ceux qui ne font rien et gênantes pour ceux qui travaillent ». Ula s teqbaylit qqaren : “Ma yerzad γuri yiwen ha ay ičč taleqwimt-iw neγ ay işaâđel di ceγwl-iw”.

Aya, ma tegređ as tiniđ “ansi d lemdeđ aya”, imi kra yellan yeţwaru, am wid yaânan kra n temsal nnađen, mara sen tesleđ hedren ff l ambiya d ruşul, kra yellan snent, kra yellan żrant, ula d ayen ara d yilin ħşan syes, ruħ tura kečči inasen, yerna yella degw awal-is, tugeţ n tikkal anda teddiđ aţ afeŧ, win ig âelmen s w ayen ur n ban liwa neţţa.

Keč tura, aţ afeŧ ad iţweşi ad irenu, mara d yaweđ lawan id yewwin iw ayen, aţ yer γer lqahwa, as yewwet dumin agaru g cenfir, yuγ lħal ma d lkarŧa ayen wum-ara tseleđ liwa awal-a “Rcem!”

Dγa wa ur t nefhim, ma d arcam recmen wiyađ s w uzal yeħman, neγ d acram icermen wiyađ s w ayen bγun ufan. Teħşel teflukt degw garaw, wid iţ yeselħayen âerqen s and-ara rren.        

Wa iγereb wa y cereq. Mi l ğehd sâan yemsawa, taflukt meskint tebđa g ţnaşfa, mi truħ aţ zer, iselman rewlen, ugaden ff uqeruy nsen. Nnan w ay garasen, tamurt akw ččanţ, nugad ad glun yisneγ. “Tarewla y menâen babis…” akka ay qqaren. Mači am wid nni yeqqaren “Tarużi wala kenu”.  
Ur rżan ur knan, ţifadacin ig kerfen, ddan cwiŧ it n id-imugren d asegrarab, am win isifiyen ijdi neγ rmel, yerna di şeħra, mi d iwwet w ađu, adrar iâella, ad yeţsifi ad irenu, wis ma d yas w ass, and-ara s d ibin w ayen yefren ger yeżra. Dγa aŧaş ur numin, iselman l-lebħer atnan rran γer din, m ur tuminem, nekwni neżraten; w-ara s yinin ziγ yella waya.

Şseħra deg-s iselman, tamurt yellan zik tesgwet degs tjilbant lbaŧaŧa, ŧumaŧic, żrudiya, tura teqerqer. Rranţ ala iw użu n tzegzawin si y ţcebiħen ixxamen nsen wiyađ. Win yelużen imiżeđ ar din, win yelużen anwi d yecqa. Win yeγran yeγra, yedda g teflukt neγ degw γerabu, akkin akkin iy nzan s uşurdi, yerna ur yelli d winna yeflan. Ma d wi lużen yeguni, anw-ad yehdu Ŗebbi. Ma yeŧfit lawan, ul-and ara y-nes, anida ara yer; am lawan nni n kra w ussan iâeddan, amdan yebγa ad iżal uqbel lawan, yerra γer lğamaâ, yezzi sya yezzi s yihin, tiwwura sekwrent. A âağaba, zik mi meżiyit qqaren “leğwamaâ d ixamen r-Ŗebbi”, win yebγun yased yezmer ad yedari, ad isired, ad yesizdeg iman-is, yeżżal lawan is yehwan.

Leğwamaâ s tsura; anebnut ixxamen, ad ruħen imelyaŗen iw akken wid iħekmen degw ayen as neldin tiwwura, rbaâ n saâ uqbel, wa sen sekwren tiwwura, ula d win iđulen, m ur yuyis at id đerqen. Ħader as tenwum ţirga, đrant-ed neħđer neżra. Imukan l-liser d sser, yernaa, llan wid iţ waxelşen γef ayen. Mači am at zik, wid ixedmen kra yellan γef udem-is gant d ŧaâ, d lâibada, mači d “l commerce” am lawan-a!

 Meckuklent tiram, la n ţmeckukul, la n ţħejgugul, degw ayen ur nelli, teđra yaγ am y ibkan n zzan. G tşeŧa ar tşeŧa, hatan da, hatan ur d iban. Wi ssnen, yeğğa yaγ, wid ur nessin aγ d skanayen.

Ma yella id yellan, ma segwten y inan, ur nebγa tufγa y berdan, yiwen usirem daaŧiŧuħ, ad nemlilet ahat s tideţ, wid ara γ yemlen, amek ma yedukel usekkil d gwmas ad nesufeγ awal, ma yedukel w awal d w awal an nebnu iđrişen an arut timsal, tid nni iγ yuγen, mači tid ff iγ d ħekkun, am tmucuha nni n ţeryel, amaacahu...  i wa wis d acut, wi bγan ad iγer, wi bγan ad yesγer, wi bγan ad yeddu, win yebγan aγ yesedhu, segw asmi d necfa, ff tuyat nneγ ala y ţeddu, ad iżaâneni, ad-aγ d iqqar: “Amniyi amniyi, ayen ik nniγ, d ayen kan ay g llan”. Akka  ik yenna, m umneγ s Ŗebbi yiwen, i keč ay amdan, a bu sin iđaren, uqbel aţ beddeđ, ff rebâa it ţedduđ, ahat ar assa-a mazal-ik akken, mi k ħerşent tiram tkenuđ ad âeddint, mi g âedda w ađu ad zdiđ lqed aţ żaâneniđ aţ ţnađiđ anwa wara t iniđ. 
Iw aken at tiniđ, yifit ma tekkređ. Qleb lekmam-ik, tâeriđ ff iγalen-ik, zwir γer leqdic am keč am wiyađ. Zemreγ ak iniγ lamer akk-ay tellam, tezwarem ar w ayen, d luluf ara d iđefren. Ur yelli w γilif, ewwet-as-d tarkasin neγ tişebađin yecban tabacmaqt nni n tlawin, lamer aţ amseđ... wama talaba-k, fiħel ma nenna, ayen telsiđ as tiniđ ff tfekka-k ur llin, am akken it-tufiđ âelqen γ umeşmar neγ ar ucacfal, lamer ff tuyat ad ires uγebar, neγ kra n talaγt ak tenal abruâ... Yenna wayeđ: “S ifasen beriken in seţ aγrum zedigen”. Akw n id ihdu rebbi am akken iγ d ihda, γas n iwsir nernu ur neγunfa lxedma, imi takustimt d ujelab yebhan, ur llin d ayla n wid iqedcen. Aqedac meskin knant tuyat-is, s tidi n twenza-s, yesast-id aγrum-is, aqedac meskin, s laâtab iγalen-is taleqwimt l-liser tekesmas-ţ ger ifasen-is. Tennat tmenzut, ur yell-anda y ruħ, kra y xedâen ad yeţwaxdaâ, ma d Ŗebbi yeżra ulawen.

 


Ħkanaγ-d γef yiwen yellan iţeddu ala ff udem r-Ŗebbi, ur yelli w amkan ig eğğa iw akken ad işiweđ lewşayat s iy d ţwaweşan yemdanen itedun degw abrid-is. Yiwet n tallit, yerza ar yiwet n tmurt neγ ar yiwet n temdint iw akken ad işeđfer deg leqdic-is, mi g wweđ γer din yerra γ lğamaâ, deg lğamaâ cwiŧ kan akka atan yerzad γures uqedac n din yesutras ad yeffeγ g lğamaâ. Yerra yas winna yenna: “Lğamaâ yecba axxam r-Ŗebbi, kra wi llan yerzud γures”. Ruħ tura kečči sfehmas. Yesufeγ-it-id, qrib s yir udem. Mi d yufa iman-is w amdan ayi ig fkan yal kra g tudert γef udem n win iγ d ixelqen, yuγal yeqqim tama n tsedarin n lğamaâ. Iđefrit- id uqedac at yesufeγ, win yugi. Aqedac ijebed neţţa y jebed. Yuγal izuħbit-id uqedac g đaren almi ţalemast webrid yeğğat din.

Yuγ lħal tama n lğamaâ nni yella yiwen ig sewayen aγrum, axebaz neγ abulunji. Mi d iwala ayen yeđran yerza-d ar w amdan nni, yesutras ad yeddu yides, yenna yas “Amkan a deg-i sewayeγ lxwebz wesiâ, eyyaγ aţ qimeđ aţ staâfuđ”. Yedda yides umesebrid yeŧef tamkant la yesgunfuy, win isewayen aγrum yeşeđfer deg leqdic-is. D acu yal mara d irfed taâkurt urekwti ger ifasen-is ad yeţales i tlata w awalen, g fus ayefus ar ufus azelmađ alama yegriţ and-ara tew. Ayen yeqqar: “Sebħan lleh, lħemdu li lleh, llah u-akber”. Kra n tâekurt yerfed neţţa ad yeţales iw ayen. Winna id yellan tamas, la yeţmuqul la yesnuzgum. Yuγal yenna yas: «Acħal n tikkal i teqaređ akka?”  Yerra yas wayeđ yenna: « Segw ass fi yebdiγ leqdic da, ay qqareγ anecta »                                     Yerra yas-d wayeđ: « Yella kra ik-ixuşen deg temâict ayi inek ? » Bu texwbizin yerra yas yenna: « Ur yella iy ixuşen, kra isutreγ i Ŗebbi yefka y-it-id. Xeddmeγ, ţidireγ tiswiâin l-liser d lehna, mazal yiwet sutureγ as-ţ,ur âad ur ţewiđeγ ara ». Yerra yas inebgi yenna yas: “D acuţ ». Yenna yas: « Sutreγ deg Ŗebbi ar d ay d isemlil d yiwen w amdan yefkan tudert-is d asfel γef udem-is. Wa d yiwen ig şawađen lewşaya r-Ŗebbi ar wid iţ yuklalen fiħel ma y nuda lexlaş neγ lemziya y-yemdanen. Sliγ nnan iy id isem-is leflani weflan”.  Yerra yas d uteras, s w awal ireżnen d wecmumex: “Wayi ff i teţnađiđ akka, aţ isineŧ aţ żreŧ, d azuħeb ik t-id zuħben deg đaren almi ţawwurt-ik! “

 

Ayla r-Ŗebbi, sekwren fellas yemdanen, yuγal amzun d cci n w albâađ. Ma n mektid kan akka, yiwet seg  tid yellan deg tallit s w azal, lawan anda id iruħ win yebγan ad ihud lkaâba, necfa iy meslayen yenna jeddis n Ŗaşul Muħemed (Slam d şlaŧ r-Ŗebbi fellas)... “Nek nudaγ ay d rrem lmal-iw, ma d lkaâba tesâa babis”.

Ula d wiyi yeţsekwiren tiwwura yuklalen ad ldint am y iđ am ass, iwwi yasend ad ħşun d akken lğamaâ d ayla r-Ŗebbi d neţţ-ig ţâassan fellas d neţţa ig ţâssan fellawen d fellaneγ. D acu tżemređ keč ma tsekwerđ-as tawwurt, lamer ad rzun s tideţ wid yeţakwren, wis and-ara tefrem tiqweray nwen. Eğğet i Ŗebbi ayla r-Ŗebbi, imi amdan ma yebγa as yanez nnig n lewqat s-id yumeŗ, ass akw d aylas, ula d iđ akken.

 

 
 
 

Emission diffusée sur les ondes de la radio algerienne "Chaine2": le 09.01.2009 ( Ay awal siwel γer tira muqel).

 

 

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire